PENSIONADO'S EN HET TOUWTJE VAN TERLOUW

“Ik heb een prachtig leven gehad, ik wil dat jullie het ook hebben”, zei Jan Terlouw aan het slot van zijn indrukwekkende betoog in DWDD van woensdag 30 november. Met ‘jullie’ bedoelde hij de jeugd.

Een week eerder vierden wij met bijna honderd gepensioneerden van de Hanzehogeschool Groningen (HG) onze traditionele HGenotendag, nu al voor het achtste jaar op rij. ‘s Morgens twee boeiende lezingen, ’s middags actieve workshops. Tussen de activiteiten door haalden we herinneringen op, hernieuwden contacten, maakten afspraken om elkaar weer te zien. Een mooie reünie, waar ik namens het HGenoten-bestuur als gastheer optrad.

Wie zijn wij, HGenoten? Sentimentele bejaarde babyboomers, bijeen onder de noemer ‘in onze tijd was alles beter’? Omdat wij de touwtjes uit de brievenbussen nog hebben meegemaakt? Gaan wij er prat op dat wij elkaar en onze instituties, onze politici en onze leidinggevenden op hun blauwe ogen vertrouwden?

Vermoedelijk bevinden zich onder ons, pensionado’s uit het Hoger Onderwijs, niet zoveel boze blanke mannen en vrouwen. Sterker nog, de meesten van ons moeten hoogstwaarschijnlijk erkennen dat ze weinig van die boze mensen persoonlijk kennen, de Trump-aanhangers of PVV’ers. Wij lezen redelijk verdraagzame kranten, kijken naar nieuws en actualiteiten op de publieke omroep, maken ons zorgen over de klimaatverandering

Maar sinds kort liggen wij in het schootsveld van, soms zure en soms scherpzinnige, critici, die onze ‘elitaire’ rol in de complexe samenleving trachten te analyseren. Ons wordt verweten dat we zelfingenomen zijn, dat we ons hebben geïsoleerd van degenen die volgend jaar maart op Wilders en andere populisten gaan stemmen, de ‘sneue types’ zoals Hillary Clinton de aanhang van Trump diskwalificeerde. Anderen hebben ons inmiddels op de hoop gegooid van de hooghartige grachtengordeltypes.

Nu is déze kwalificatie gemakkelijk te ontzenuwen: wij HGenoten komen uit de drie noordelijke provincies, uit Stad en Ommeland, van Drenthe tot aan ’t Wad.

Maar het verwijt van zelfingenomenheid…?

Een van de inleiders ’s morgens, collegelid Rob Verhofstad, boog zich over de vraag ‘Hoe bracht de Hanzehogeschool haar kernwaarden in de praktijk?' Hij vertelde dat aan nieuwe medewerkers van de HG altijd gevraagd wordt of ze instemmen met die waarden, zoals ‘ondernemend’ en ‘verantwoordelijk.’

Toen stelde een van ons hém de vraag: “Worden die waarden ook aan nieuwe studenten voorgelegd, bijvoorbeeld ‘respect en actieve tolerantie?”

Verhofstad: “Dat doen we helaas te weinig. Dank voor deze kritische noot. Ik beloof jullie dat ik er in het College van Bestuur alle aandacht voor zal vragen.”

Jan Terlouw had zijn verhaal toen nog niet verteld. Maar ik denk dat diens warme slotwoorden helemaal passen bij de intentie van deze gepensioneerde oud-docent: de wens dat de jeugd, de student van nu, ook een prachtig leven zal hebben. Zo’n wens is het tegendeel van zelfingenomenheid.

De woorden van Jan Terlouw kwamen recht uit zijn hart. Hij legde het verband tussen de twee grootste maatschappelijke vraagstukken van deze tijd: (het gebrek aan) vertrouwen en de (gevaarlijk te kort schietende) zorg voor onze aarde. Het zien en verklaren van die relatie was naar mijn idee visionair. En dat is dan maar elitair.

Rob Verhofstad was gewaarschuwd: steek als bestuurder geen ronkend verhaal af over de successen van de HG. Daar had hij wat moeite mee. Want het is gewoon een feit dat de Hanzehogeschool Groningen er de laatste tien jaar in is geslaagd om aan de top te komen van het hoger onderwijs in Nederland. Het is simpelweg een feit dat het vertrouwen van docenten en andere medewerkers in de koers (en dus in het bestuur) van de hogeschool net zo gestaag groeide als de kwaliteit van het onderwijs en de reputatie van de school. En dus wisten steeds meer studenten de weg naar de Hanzehogeschool te vinden. Blijf dan maar eens bescheiden.

Als je dat vertrouwen voegt bij de grote projecten van de HG op het gebied van energietransitie – één van de workshops op de HGenotendag was in het Energielab EnTrance - dan kan Jan Terlouw zich in zijn handen wrijven.

Aanvankelijk oogstte Terlouw bewondering en bijval voor zijn ‘oprechte verontwaardiging’, zoals het hoofdredactioneel commentaar van de NRC zijn betoog karakteriseerde. Zelfs op het volkstribuun Twitter haast geen onvertogen woord. Natuurlijk moesten er na enige tijd tegengeluiden komen. En natuurlijk nam de zure Volkskrant het voortouw met de column van het boze mannetje Bert Wagendorp: ‘Terlouws ongelijk’.

Het verwijt van sentimentele bejaarde babyboomers…?

Mij sprak vooral de reactie van columnist Ephimenco in Trouw aan. Ik kies een paar citaten die ons als gepensioneerden zeer zullen aanspreken:

“Wat deze tachtigjarige in DWDD liet zien, is fenomenaal en liet me volstrekt gedesoriënteerd achter. Hoe kan een mens die volgens statistieken in de aftakelende fase van zijn leven hoort te verkeren, deze vitaliteit, intelligentie en welbespraaktheid live laten zien?”

“Terlouw gaf ons vertrouwen en bezwoer onze angsten als het om oud worden gaat. In een tijd waarin vooral over medicatie, zorg, levensmoeheid en hulp bij zelfdoding wordt gesproken, schoof de 85-jarige als een frisse regenboog door ons scherm”.

Saillant: Een van de andere grote projecten op het gebied van onderzoek en onderwijs aan de Hanzehogeschool betreft Healthy Ageing...