WE HEBBEN EEN SPIRITUEEL NAVIGATIESYSTEEM NODIG

Over een paar weken zie ik je weer: Cyrille Vael, monnik in het Benedictijnenklooster van Chevetogne in België. Maar of ik een afspraak met je kan maken…? Mijn hemel, wat heeft die monnik het druk!

Cyrille is één van de zangers in het wereldberoemde Byzantijnse monnikenkoor van Chevetogne; hij heeft de boekhandel van het klooster gereorganiseerd; hij weet alles van de betekenis van iconen; hij spreekt op congressen in heel Europa en treedt op als reisleider; hij schreef mee aan een boek over Intercultureel Opvoeden; hij onderhoudt talloze contacten; hij heeft, net als zijn confraters, zijn corveetaken in het klooster; af en toe, tijdens vakanties, gaat hij zeilen of kitesurfen!

Ruim twintig jaar geleden besloot de Vlaming Lucas Vael om een punt te zetten achter zijn veelbelovende carrière als klassiek pianist en operadramaturg. Bij een toevallig (?) bezoek aan het klooster van Chevetogne in de Ardennen werd hij diep geraakt door de oosterse-orthodoxe liturgie die in die wonderlijke gemeenschap van Benedictijnen dagelijks wordt gevierd. Hij besloot daar te blijven en werd één van de dertig monniken van de internationale communauteit. Lucas werd père Cyrille.

Ik kom inmiddels zo'n vijfentwintig jaar in Chevetogne, bijna elk jaar wel een paar dagen. Ik kom voor de stilte, de inspirerende atmosfeer en vooral voor de indrukwekkende schoonheid van de Byzantijnse liturgische gezangen. Meestal weet ik een uurtje van Cyrille te ontfutselen, soms blijft het bij een vriendschappelijke begroeting.

Als ik binnenkort weer in Chevetogne ben, hoop ik dat je wat langer tijd hebt voor een gesprek, een interview. Want ik ben gefascineerd door jou en je originele ideeën over traditie en moderniteit, geestelijke armoede en rijkdom. Ik wil je begrijpen, proberen de afstand te overbruggen.

Een paar maanden geleden heb ik je uitgenodigd als inleider, keynote spreker zelfs, voor de bijzondere conferentie van ons buro De Voorzitters ‘Herneem de Tijd – Festina Lente', dit najaar in De Melkfabriek in het Drentse Bunne.

Je mailde dat je jammer genoeg in die periode niet kon komen: lezing aan een Franse groep, daarna vergadering Europese Commissie, dan lezing in Luxemburg en begin juni vertrek naar Oostenrijk. Wie dacht dat monniken een rustig leven leiden?

Zonder jouw permissie citeer ik uit je mail je opmerking over het begrip 'tijd': “Zelfs de meeste monniken spreken niet meer van de diachronische tijd”. Dát wordt een vraag voor het interview! Ik snap namelijk geen bal van wat je hier bedoelt… Of moet ik dit zelf opzoeken en trachten te begrijpen?

Een andere vraag ga ik je stellen over je opmerking: “Zonder daarvan bewust te zijn: het leven is een hel, zelfs een contemplatief leven”. Wat zeg je me nou...? Wil ik dit wel weten? Of schop je jezelf van het voetstuk waarop ik je onbewust wil plaatsen?

Je eindigt je digitale briefje met “Hopelijk mag ik later nog wat doen. Lieve groetjes, Cyr” Dit ontroert me en ik weet waarom.

Maar ik wil vooral met je doorpraten over je woorden in het boek ‘Tot waar de beide zeeën samenkomen – sleutel tot intercultureel opvoeden’ (Uitg. Lannoo, 2007)

-       Je stelt dat wij mensen in deze tijd van vervlakking en consumentisme een ‘spiritueel navigatiesysteem’ nodig hebben. Volgens jou missen vooral veel jongeren zo'n innerlijk kompas. Aan de zwalkende koers van hun (vaak gescheiden) ouders hebben ze weinig houvast. 

-       Je stelt dat we het besef van en gevoel voor tradities kwijt zijn geraakt, dat onze rituelen en liturgieën leeg en plat gedemocratiseerd zijn, maar dat ons metafysisch verlangen juist sterker is geworden.

-       Je maakt je zorgen over de moderne opvoedings- en onderwijspraktijk, waar de nadruk steeds meer is gaan liggen op ‘nut’ in plaats van op vorming, initiatie, inwijding en afdaling naar het hart.

-       Ik hou van je poëtische taal als je het hebt over het hart: 'de plaats van hereniging, het membraan tussen de zichtbare en niet-zichtbare wereld'.

En zo kan ik nog wel even doorgaan met prangende vragen en boeiende thema’s, Cyrille. Hoeveel tijd heb je voor ons gesprek? Ik zie uit naar je nieuwe vragen, niet eens naar je antwoorden. Ik wil je beter leren kennen, maar ik hoop vooral via jou iets meer inzicht in mezelf te verwerven.

Wellicht zijn er lezers van mijn blog die benieuwd zijn naar het interview. Ik hoor het graag. Misschien nodig ik je over enige tijd uit om hier naar Groningen te komen om met een groep belangstellenden (uit het onderwijs, de kunstensector, de zorg, de overheid en wie weet het bedrijfsleven) door te praten over dit alles. 

(Als er nu al mensen zijn die meer willen weten over père Cyrille Vael, laat het mij op enigerlei wijze weten. En luister in de tussentijd naar een van de vele CD’s van de monniken van Chevetogne. Die zijn te koop of te bestellen in goede muziekwinkels of via de website van de abdij: www.monasterechevetogne.com )