Gisteren, 22 februari, overleed Leo Vroman, de grote zachtmoedige dichter,
98 jaar oud.
“Ik ben er gewoon nieuwsgierig naar. Want ik ben nog niet
dood geweest”
Een paar keer heb ik als voorzitter van een conferentie een
gedicht van Leo Vroman voorgelezen. Leo Vroman: Liefde voor taal en Liefde voor
mensen. Vanuit mijn opvatting over voorzitterschap vond ik het mooi om zo’n
serieuze bijeenkomst juist met poëzie van Vroman te verlevendigen en te
verdiepen. En ik voegde er nog een muzikale parel van Bach aan toe*.
MENS
Mens is een zachte
machine
een buigbaar zuiltje
met gaatjes,
propvol tengere
draadjes
en slangetjes die
dienen
voor niets dan
tederheid
en om warmer te zijn
dan lucht.
Och, hij heeft
ademzucht
en hart-arbeid.
…
God behoede de mens
en geve hem een zoen:
er is verder niets met
hem te doen.
Streel zijn zoete
pens,
want mens is een
zachte machine,
een ingewikkeld
liefje.
Verzilver zijn
statiefje,
leid hem in een
vitrine,
doe bij hem een
lichtje aan.
Loop zachtjes om hem
heen en
ga elders om hem
wenen,
maar laat hem staan.
Leo Vroman was al in de tachtig toen hij zijn veertien Psalmen
dichtte. Daarbij richtte hij zich niet tot een almachtig opperwezen, maar tot
het enige dat wij mensen kunnen ontdekken in het universum: Systeem. Met een
eerbiedige hoofdletter! Want zoals Spinoza al stelde: God en de Natuur zijn aan
elkaar gelijk.
Psalm I
Systeem! Gij spitst
geen oog of baard
en draagt geen slepend
kleed;
hij die in U een man
ontwaart
misvormt U naar zijn
eigen aard
waar hij ook niets van
weet.
Systeem, ik noem U dus
geen God,
geen Heer of ander
Woord
waarvan men gave en
gebod
en wraak wacht en tot
wiens genot
men volkeren vermoordt.
Systeem! Lijf dat op
niets gelijkt,
Aard van ons hier en
nu,
ik voel mij diep door
U bereikt
en als daarvoor mijn
tijd verstrijkt
ben ik nog meer van U.
Twaalf dagen geleden kwam Els Borst om het leven. Zij was tot 2002 de
zachtmoedige minister van Volksgezondheid, zacht en zeer moedig: mens is een zachte machine.
Els Borst: wijs en waarlijk democratisch, tolerant en geduldig, net als Leo Vroman
gedreven door Liefde voor taal en Liefde voor mensen. Els Borst: in alle opzichten het tegendeel
van het doodarme populisme van LPF en PVV. Met geweld is zij, dat
ingewikkeld liefje, na 81 jaar zomaar tot stilstand gebracht. Schokkend,
intens verdrietig.
De laatste vier regels uit Psalm II draag ik op aan haar en
aan Leo Vroman zelf:
Zult Gij ooit zijn
waar ik U prijs
in alle richtingen op
reis
dan bid ik U te doen
alsof
mijn stof mag paren
met Uw Stof.
* Potentiële opdrachtgevers, op zoek naar een dagvoorzitter of gespreksleider: voor een conferentie of het leiden van een managementbijeenkomst zonder poëzie of muziek kunt u beter iemand anders zoeken. Ik ben nu eenmaal een zachte machine, ik ben geen snelle jongen, ik ben een Senior.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten