AAN AB NIEUWDORP OVER HARDLOPEN OP KLASSIEKE MUZIEK

OPEN BRIEF aan mijn running coach FIT OP 4

Beste Ab Nieuwdorp,

Vandaag kijk en luister ik naar de Hart en Ziel Lijst van Radio 4, naar de hoogste noteringen van de driehonderd favoriete klassieke muziekstukken. Ik geniet ervan, veel muziek maakt me blij. Maakt muziek mij gelukkig? Wat is geluk? 

In de voorstelling ‘Het Geluk van Groningen’ gaf Freek de Jonge in een gesprek met Coen Verbraak een omschrijving van ‘geluk’ die mij verraste. Volgens hem is geluk niet een status, niet een toestand en zeker geen doel in het leven. Je ervaart hooguit momenten van geluk. Volgens Freek gaat het er bij geluk om dat je voelt dat je fysieke gesteldheid en je geweten, je ziel, met elkaar in balans zijn.

Soms, bijvoorbeeld als ik in een sfeer van fysieke en mentale rust ben, ervaar ik bij bepaalde muziek inderdaad geluk. Zeldzame momenten.

Een paar weken geleden, beste Ab Nieuwdorp, ben ik begonnen aan jouw trainingsprogramma hardlopen, ‘Fit op 4’. Ik heb wel vaker geprobeerd hard te lopen omdat ik meende dat dat goed voor me was, maar ik hield het nooit vol. Ik voelde pijntjes en ik hield er al weer mee op; ik vond trainen saai; ik vond het gebied waar ik liep naargeestig; buiten was het altijd óf te koud óf te warm. Maar vooral had ik de pest aan die gedownloade teringherrie en de opgefokte stemmen van de zich coach noemende despoten in mijn oordopjes (die ook nog eens na drie minuten uit mijn hoofd floepten).

Al mag ik graag een rondje fietsen, eigenlijk ben ik een stijve hark met teveel buikvet en bovendien gepensioneerd. Sport vind ik leuk, maar alleen om naar te kijken op tv en niet om te bedrijven.

Maar dankzij ‘Fit op 4” lukt het nu wel, beste Ab.

Het is de muziek, de klassieke muziek van Bach, Mendelssohn, Mozart, Beethoven, Gershwin, Vila Lobos, Glass en tientallen andere genieën. Drie keer per week loop ik meer en meer minuten lang hard op het geniale ritme van Bach’s Brandenburgse concerten of op de hartslag van de Praagse symfonie van Mozart, afgewisseld met melodieuze wandelpauzes van Schubert of Satie.

De muziek stuwt mij en draagt mij, trekt mij door zwakke momenten en ongemakken, stimuleert mijn tempo en verdooft mijn pijntjes. Er wordt mij niets opgedrongen zoals in die trainingen met R&B-rampetamp, Dance-gedreun, Top40-kitsch. Klassieke muziek is míjn sfeer en míjn keuze.

Dankzij de langzame ‘wandelmuziek’ en uiteraard vooral de stevige ‘hardloopmuziek’ van ‘Fit op 4’ maak ik vorderingen die ik nooit voor mogelijk had gehouden. De stijve hark ontspant en wordt wat soepeler, voor het eerst vind ik hardlopen lekker, ik ben er trots op dat ik vooruit ga, dat mijn conditie verbetert. Doel van deze training is niet om zo hard mogelijk te lopen, of om zoveel mogelijk kilometers af te leggen. Het ‘einddoel’ is dat ik over een aantal weken een half uur non-stop kan hardlopen. Maar het echte doel is om plezierig aan mijn conditie te bouwen.

Ik ben net over de helft van het programma. Straks begin ik aan de veertiende training (van de in totaal zesentwintig) met als hoofdmenu twee maal acht minuten continu hard lopen. Vandaag start ik met Johan Sebastian's eerste klavecimbel/pianoconcert, daarna een welluidende maar swingende serenade voor orkest van Wolfgang Amadeus, ingeleid en onderbroken door twee korte wandelpauzes van een minuut op muziek van Monteverdi en –heel toepasselijk– Das Wandern van Schubert.

En dat allemaal begeleid door jouw jonge en toch warme stem, Ab Nieuwdorp, running coach en presentator van het dagelijkse ochtendprogramma De Klassieken op Radio 4.

Op een sympathieke manier moedig je mij in mijn oordopjes aan, je geeft af en toe aardige achtergrondinformatie over de muziek, je waardeert mijn prestatie op een geloofwaardige persoonlijke wijze, alleen glij soms je uit met flauwe grappen (‘van dit tempo raak je aardig verhit. Ja, Heetboven, ik bedoel Beethoven’). Onverwacht effect: als ik je stem op de radio hoor, begin ik spontaan door de kamer te rennen en te kwijlen als het hondje van Pavlov

Na tien trainingen kreeg ik plotseling last van mijn rechterkuit. Ik was bang dat ik kramp of zelfs een zweepslag zou krijgen. Daarom pauzeerde ik een week en nam de training voorzichtig op door een paar begintrainingen te herhalen. Zo hervond ik geleidelijk mijn ritme.

Toen ik weer aanbeland was bij de twaalfde training en bezweet en stomend thuis kwam, ervoer ik een waarlijk geluksmoment. Ik voelde me fysiek ijzersterk én in balans met mijn ‘geweten’, mijn ziel, mijn innerlijk, mijn wil. Het geluk was een korte sensatie die ik nauwelijks kon delen, zó intens. Toen mijn vrouw vroeg hoe het na de blessure was gegaan, kon ik alleen iets stamelen, drie keer achtereen, “wat fantastisch dat ik dit kán”.

En dat doe ik allemaal in het haast arcadische landschap van het Hoornse Meer en de Hoornse Plas tussen Groningen en het Drentse Paterswolde. Zie de foto’s. En ik doe het in het prachtige ultramarijn-blauwe T-shirt van Noorderzon, het Performing Arts Festival Groningen. Zoals Gerard Reve al zei: 'De Kunst Gaat Voor De Baat Uit'. En tot nu toe deed ik het, dankzij de opwarming van de aarde, in zalig nazomerweer.

Maar het geheim van mijn succes is allereerst de muziek. 

Schubert schreef de prachtmuziek bij dit gedicht:

An die Musik

Du holde Kunst, in wieviel grauen Stunden,

Wo mich des Lebens wilder Kreis umstrickt,

Hast du mein Herz zu warmer Lieb entzunden,

Hast mich in eine beßre Welt entrückt,

In eine beßre Welt entrückt!

Oft hat ein Seufzer, deiner Harf entflossen,

Ein süßer, heiliger Akkord von dir

Den Himmel beßrer Zeiten mir erschlossen,

Du holde Kunst, ich danke dir dafür,

Du holde Kunst, ich danke dir!

En Jan Rot maakte een gewaagde hertaling:

Het hoogste lied

Het hoogste lied in fijnbesnaarde kringen
Dat jaar na jaar zijn ererondje draait
Beviel me niet, want hoe die heren zingen
Doet aan of een orkaan is aangewaaid

Toch vond ik jou, je stem sloeg eeuwen over
En sprak me aan, het pakte woord voor woord
Wat moet ik nou? Mijn stem is klein en pover
Goddank hou jij altijd het laatste woord, slotakkoord
Goddank hou jij het slotakkoord